Een verdiepende blik op de systemische werking van Presence
In veel organisaties is de leider fysiek aanwezig, maar energetisch afwezig. Terwijl er vergaderd wordt, besluiten worden genomen en projecten worden aangestuurd, voelen medewerkers intuïtief dat de aandacht van hun leidinggevende elders is. In het hoofd. In het plan. In de toekomst.
Dat voelt subtiel, maar werkt diep door. Het team wordt onrustig. Medewerkers gaan invullen, controleren, zich aanpassen of juist verzetten. Er ontstaat ruis in het systeem – onbewuste bewegingen die vaak meer impact hebben dan wat er feitelijk gezegd of besloten wordt. De kwaliteit van de aandacht van de leider blijkt bepalend voor de impact die wordt gemaakt.
Presence als anker
Wanneer een leider werkelijk aanwezig is – met lichaam, geest én hart – verandert het veld. Niet door iets te zeggen, maar door hoe hij of zij er is. Presence wordt dan een soort dragende vloer onder het gesprek. Het maakt ruimte zonder richting te geven, biedt bedding zonder sturing.
Bedding is het vermogen om spanning te dragen zonder meteen in te grijpen. Een aanwezige leider stelt het systeem in staat om zichzelf te reguleren. De patronen die anders worden onderdrukt of gecompenseerd, kunnen zichtbaar worden – en juist daardoor transformeren.
Wat verandert er concreet?
De invloed van een aanwezige leider is vaak nauwelijks meetbaar, maar des te meer voelbaar. Wat er gebeurt:
- Er ontstaat ontspanning in het team. Mensen hoeven zich niet meer aan te passen aan onzichtbare verwachtingen.
- De behoefte aan projectie neemt af. Mensen nemen verantwoordelijkheid voor hun eigen stuk.
- Er komt ruimte voor het niet-weten. Besluiten worden gedragen door het geheel, niet alleen door de snelste denkers of de beste praters.
- Samenwerking verschuift van afstemming naar resonantie – minder overleg, meer verstaan van wat klopt.
Presence maakt het onzichtbare zichtbaar, zonder het te hoeven benoemen. De leider wordt geen oplosser, maar een waarnemer – en juist dat verandert de dynamiek.
Oefening: De waarnemende leider
Dit is een simpele oefening die je kunt doen voor een overleg of gesprek:
- Ga twee minuten eerder zitten.
- Sluit je ogen.
- Voel je lichaam, je adem, je gronding.
- Stel jezelf de vraag:
“Kan ik hier zijn zonder iets te willen veranderen?”
Open vervolgens het overleg vanuit deze staat van zijn. Zeg niets over je intentie. Doe niets extra’s. Jouw aanwezigheid doet het werk. Niemand hoeft het in eerste instantie op te merken.
Leiderschap als aanwezigheid
In een wereld vol verandering, druk en complexiteit, wordt leiderschap vaak verward met handelen, richting geven en oplossen. Maar er is een andere weg. Presence.
Een leider die aanwezig is, beïnvloedt het systeem niet door wat hij of zij zegt – maar door hoe hij of zij er is.
Wil je dit zelf ervaren? In je team, organisatie of leiderschap?
Een kennismakingsgesprek kan de ingang zijn. Geen presentatie, geen oplossing – maar een ontmoeting.
Stuur een mailtje naar Goof van Kalmthout als je hiervan gebruik wil maken. of kijk naar de mogelijkheden in het menu.
