Over menselijkheid in een tijdperk van kunstmatige intelligentie (A.I.)
We staan aan de vooravond van een fundamentele verschuiving, of we zitten er (ongemerkt) al middenin. Niet een zoveelste technologische golf, maar een structurele herschikking van wat het betekent om mens te zijn. Kunstmatige intelligentie dringt door tot in elk domein: werk, onderwijs, zorg, besluitvorming, creatie. Alles wat ooit exclusief menselijk leek, wordt waar mogelijk door machines gedaan — sneller, goedkoper, nauwkeuriger. Volgens de laatste schattingen van Emad Mostaque (een pionier in A.I.) kost een ‘digitale medewerker’ in ’28 ongeveer 50 cent per uur. Neem in deze gedachtegang ook even mee dat deze medewerker 24/7 productief is, niet vermoeid raakt, altijd gemotiveerd is en ongeveer 1000 keer (dit is mijn schatting) zo snel is als een mens, als het gaat om cognitieve taken.
De vraag is niet of deze verandering wenselijk is. Ze is er al. De echte vraag is: wat blijft er over voor de mens? Wat kunnen we niet overlaten aan A.I.?
Wat AI zichtbaar maakt
AI houdt ons een spiegel voor. Niet alleen van onze kennis, maar van ons bewustzijn. Ze onthult dat veel van wat wij “denken”, “oordelen” of “beslissen” noemen, eigenlijk geautomatiseerde patronen zijn — aangeleerde reflexen, cognitieve scripts.
AI laat zien dat onze grootste zwakte niet onwetendheid is, maar onbewustheid.
De mens die enkel functioneert als een denkend hoofd, wordt door AI ingehaald. De mens die aanwezig is — in zichzelf, in relaties, in het moment — blijft onvervangbaar.
Van weten naar zijn
We gaan naar een tijd waarin intelligentie (IQ) niets meer kost en onbeperkt toegankelijk is voor iedereen. Informatie is overvloedig, maar wijsheid blijft schaars. Wat nodig is, is een verschuiving van kennisaccumulatie naar bewustzijnsverdieping.
AI maakt kennis toegankelijk. Bewustzijn maakt kennis waardevol.
Presence — Voelend aanwezig zijn, afgestemd op intuïtie — wordt daarmee de nieuwe competentie van leiderschap. Niet als softe vaardigheid, maar als voorwaarde om selectief te zijn en aan te kunnen voelen, welke informatie, welk idee, welke mogelijkheid, welke richting gevolgd moet worden of prioriteit moet krijgen.
De valkuil van controle
Veel leiders proberen deze ontwikkeling te managen. Ze willen grip houden op AI, regels maken, kaders stellen. Maar controle is een oude reflex in een nieuw tijdperk.
De snelheid van technologische verandering overstijgt elk plan. De enige duurzame grip ligt niet in controle, maar in bewuste afstemming — in het vermogen om waarnemer te blijven te midden van de storm en te werken met intentie in plaats van regels.
De uitnodiging
AI vraagt niet om meer kennis, maar om dieper inzicht in wie wij zijn.
Niet om nieuwe managementlagen, maar om nieuwe lagen van bewustzijn.
Niet om meer efficiëntere menselijke activiteit, maar om meer wijsheid, gevoed door onze diepste menselijke intenties en in lijn met de universele wetten.
We kunnen deze verschuiving niet stoppen. Maar we kunnen wel leren meebewegen — met open ogen, open hart en open geest.
Dat is de kern van leiderschap in tijden van AI:
het nieuwe leiderschap richt zich niet alleen op techniek, maar op menselijke betekenis, bewustzijn en verbinding. De leider moet dit op het oog tegenstrijdige krachtenveld in eerste instantie kunnen dragen, met het invoelende onderscheidingsvermogen wat wel en wat niet resoneert. Dat wordt het nieuwe kompas van de leider. A.I. heeft geen kompas van zichzelf, maar is een meester in het doorzien van het kompas van de gebruiker. A.I. zal dit gebruiken als startpunt voor de activiteiten en interacties. A.I. wordt een spiegel van het menselijk bewustzijn en de intenties die daaruit voortkomen.
Wil je meer weten?
Kijk dan eens naar onze training Bewuster Leiderschap of neem contact op.