Eerste deel van een serie van 6 artikelen: Oordelen, veroordelen en beoordelen
Het ego werkt als een overlevingsmechanisme. Het zorgt ervoor dat we situaties, die mogelijk pijnlijk of gevaarlijk zijn, vermijden of bestrijden. Dit krijgt dan een hogere prioriteit dan het ‘algemeen belang’ en zorgt voor ‘ego-centrisch’ gedrag. We zijn niet in staat te doen wat nodig is, als het ego in de driver’s seat zit. Niet voor het algemeen belang, maar ook niet voor onszelf op de langere termijn. Als het ego echt getriggert wordt, is het ineffectief. Het is gericht op korte termijn overleven. Als dit gebeurt in situaties waarin we moeten kijken naar de lange termijn effecten van ons gedrag of waarin nuance belangrijk is, stelt het ego vaak verkeerde beslissingen voor. Dit mechanisme heeft dan ook een negatieve invloed op samenwerken en leiderschap. De Akademie voor Verticale Ontwikkeling zoekt continu naar wegen om professionals te helpen goed met hun ego om te gaan en deze negatieve impact weg te nemen. Het ego heeft vele gezichten. In deze serie onderzoeken we de zes belangrijkste.
#1 Oordelen, veroordelen en beoordelen
Dit lijkt een menselijke hobby. Je hebt vast wel eens op een terras gezeten en de voorbijgangers beoordeeld. Dat vinden we leuk. In dit voorbeeld heeft het weinig gevolgen. Niet voor de beoordelaar en niet voor de beoordeelde. Het wordt anders als we oordelen over mensen waar we mee verder moeten of willen. Oordelen heeft namelijk een paar vervelende gevolgen:
- Je stopt met luisteren en staat nauwelijks nog open voor nieuwe informatie die tegenstrijdig is met je oordeel;
- Je ego gaat op zoek naar bevestiging van het oordeel. Je gaat mensen dus anders zien. Je waarnemingen en interpretaties worden onzuiver;
- Op deze manier bevestig je je oordeel en rechtvaardig je je gedrag;
- Dit kan zelfs zorgen dat je mensen kwalijk gaat nemen hoe ze zijn. Er komt verwijt in je stem;
- Dit roept weerstand op bij de beoordeelde, bovenop de weerstand die het oordeel zelf oproept;
- Oordelen zorgt dus voor verwijdering tussen mensen: ‘het dopje van de tube tandpasta’ wordt een groot probleem.
Het ego wil overleven
Het menselijk ego heeft behoefte aan oordelen omdat het relevante overlevingsinformatie is. Bijvoorbeel: dit is goed en dat is niet goed. Hier moet ik tegen vechten, hier moet ik voor vluchten, dit is oké. Deze persoon is goed en die is niet goed. Die medewerker doet het goed en die doet het niet goed. In echte overleving-situaties is er geen tijd om genuanceerd waar te nemen. Het ego moet snel oordelen en van daaruit handelen. Als je hetzelfde doet in gewone dagelijkse interactie met mensen, die je niet meteen naar het leven staan, is het plotseling niet meer zo effectief. Het ego is namelijk niet geïnteresseerd in de langere termijn gevolgen van zijn acties. De ware professional leert de neiging tot oordelen te laten voor wat hij is: een goede overlevingsstrategie bij acuut gevaar.
Informerend ego
Het ego wordt dan informerend. Het geeft je signalen die je kunt toetsen. Je gaat er niet vanuit, dat het allemaal waar is, wat het ego je influistert of hard roept. Het ego zit in de passagiersstoel. Jij zit achter het stuur…
Onderzoek je innerlijke stem
Wil je weten of je vaak oordeelt en of je oordelen terecht zijn? Leer dan luisteren naar je innerlijke stem, de criticus. Schrijf alle oordelen op die je innerlijke stem je influistert en schrijf er dan achter: ‘Waar’, ‘Niet Waar’ of ‘Weet ik niet’. Ik zet er een fles wijn op dat je heel vaak ‘Weet ik niet’ in gaat vullen.
Positief oordeel
Overigens beoordelen we mensen ook vaak te positief. Ook dan wordt onze waarneming verdraaid door het oordeel dat we hebben. Zowel in positieve als in negatieve oordelen kan projectie zitten. In die gevallen zegt het oordeel veel over diegene die oordeelt en veel minder over diegene die wordt beoordeeld.
Lees verder over ons aanbod:
Bewuster Leiderschap
De leiderschapsreis waarin je diepgaand kennismaakt met Presence en ego overstijging. Je wordt geïntroduceerd in de basis van Verticale Ontwikkeling. Het legt een fundament voor je verdere ontwikkeling en groei in de komende jaren.
Leiden vanuit Presence
Intervisie en verdieping via een korte training, die goed past in een drukke agenda, verspreid over het hele jaar. Voor mensen die Presence al hebben ervaren en dit een nog sterker onderdeel willen maken van hun bewustzijnsniveau in de dagelijkse praktijk. Combinatie van online en klassikaal.
Persoonlijke coaching is een effectieve en diepgaande manier om persoonlijke thema’s te onderzoeken. Het begint altijd met een vrijblijvend intake-gesprek. Je kunt hiervoor zowel Seline als mij benaderen.
In-company workshops en teamontwikkeling
Deze worden afgestemd op het niveau van de deelnemers. Meer bewustzijn brengen in je organisatie vergt een specifieke aanpak waar een volgorde in zit. Het begint bij het herkennen van het ‘drama op de werkplek’ en de rol van ego hierin. Vandaaruit ontstaat vanzelf de vraag hoe dit kan worden voorkomen. Pas dan kan gewerkt worden aan ‘Inzicht in Conditionering‘, ‘De weg naarbinnen’ en ‘Presencing’. Je kunt contact opnemen voor een vrijblijvend gesprek over deze volgorde, onze ervaringen en wat het brengt.
We hopen je binnenkort te treffen bij een van onze bijeenkomsten.
